Nieuwe inzichten op vlak van darmmicrobiotica

Een eerste belangrijke les uit dit evenement is dat de definitie van 'darmmicrobiota' is verruimd, en zich niet langer beperkt tot de dikke darm. Onderzoek van Michiel Kleerebezem (Wageningen University, Nederland) toont namelijk aan dat ook de microbiota van de dunne darm van belang is voor de gezondheid.

De dunne darm is een belangrijk kruispunt in ons lichaam, waar de plaatselijke microbiota in contact komt met de te absorberen voeding, en waar tal van noodzakelijke immuunreacties plaatsvinden.

Het team van Kleerebezem heeft twee verschijnselen geobserveerd in een studie die werd uitgevoerd bij gezonde volwassenen: de samenstelling van de microbiota verschilt er om te beginnen van die in de dikke darm, en hoewel lactobacillen er niet de dominante bacteriesoort zijn, kunnen ze er wel tijdelijk overleven. Met andere woorden, een behandeling met probiotica heeft een gunstige invloed op de samenstelling van de microbiota in de dunne darm en zorgt voor gunstige veranderingen in de immuunrespons. Bovendien ontstaan er veranderingen in de celrespons die vergelijkbaar zijn met die van verschillende farmaceutische verbindingen.

Dat opent dus nieuwe behandelingsperspectieven, in het bijzonder voor aandoeningen die het orgaan rechtstreeks aantasten.

Microbiota en metabool syndroom
Professor Nathalie Delzenne (Louvain Drug Research Institute, UCL, België) lichtte toe dat de samenstelling van de microbiota bij mensen met overgewicht niet alleen anders, maar ook minder divers is dan bij mensen met een normaal lichaamsgewicht. Dit onevenwicht maakt het orgaan makkelijker doordringbaar voor bouwstenen van bacteriën. Die zorgen voor een algemene ontsteking en verlagen de insulinegevoeligheid, wat diabetes type 2 in de hand werkt.

Het team van Delzenne en Cani heeft ook recent bij dieren aangetoond dat de bacterie Akkermansia municiphilia een prominente rol speelt. De concentratie ervan is lager in geval van obesitas en/of bij een vetrijk dieet, waardoor de darmwand dunner wordt en de ontstekingsgraad toeneemt. Deze bacterie is dus een potentieel doel voor probiotica.

De afname van de insulinegevoeligheid tegengaan via een probioticum is ook de weg die Carl Huston (Loughbourough University, Verenigd Koninkrijk) is ingeslagen. In zijn studie van Lactobacillus casei Shirota, toegediend aan zeventien gezonde volwassenen, toont hij aan dat dit probioticum de afname van de insulinegevoeligheid ten gevolge van een vetrijk dieet beter kan afremmen dan een placebo. Deze voorlopige resultaten geven dan ook aan dat probiotica gunstig kunnen inwerken op het metabool syndroom.

Campylobacter-bacterie en hiv in het vizier
Er werden ook nieuwe gegevens over de samenstelling van de microbiota in de dikke darm voorgesteld door Stefan Bereswill (Charité, Berlijn, Duitsland). Deze gegevens verklaren waarom de mens zo vatbaar is voor infecties met Campylobacter jejuni, verantwoordelijk voor darmontsteking en acute diarree (meestal via besmet gevogelte). Om tot deze vaststelling te komen, heeft men de microbiota van muizen (van nature resistent tegen kolonisatie door deze bacterie) en mensen vergeleken.

Uit de analyse blijkt dat simpelweg de aanwezigheid van bacteriën van het type Escherichia coli bij de mens al volstaat om de natuurlijke resistentie tegen Campylobacter jejuni teniet te doen. Dit effect werd duidelijk aangetoond door Bereswill, met een transplantatie van de microbiota van de mens naar axenische (‘kiemvrije’) muizen.

Chiara Di Angelo (universiteit van Chieti, Pescara, Italië) heeft dan weer de mogelijke toepassingsgebieden van probiotica onderzocht bij een besmetting met hiv. Deze ziekte tast de maag-darmbarriëre aan en verhoogt de microbiële translocatie (de vrije doorgang van bacteriefragmenten in de bloedsomloop).

Haar studie, waarbij Lactobacillus casei Shirota dagelijks werd toegediend aan dertig patiënten besmet met hiv, wijst op een versterking van de barrièrefunctie van de darmwand en een verlaagde ontstekingsgraad in de darm.

De microbiota en de hersenen communiceren met elkaar
Wat als de toekomst van de psychiatrie al in ons lichaam zou zitten? De juiste combinatie van bacteriën in de microbiota zou namelijk een gunstige invloed kunnen hebben op aandoeningen zoals stress of angstgevoelens. Er zou immers sprake zijn van een ‘gut-brain axis’ of een koppeling tussen de darmen en de hersenen, aldus John Cryan (Cork, Ierland).

Tal van studies bij mensen en dieren hebben al aangetoond dat darmbacteriën een cruciale invloed hebben op de communicatie tussen de hersenen en de darmen. Zo heeft het team van Cryan aangetoond dat de microbiota van gestreste dieren minder divers is en ze een sterkere pijngewaarwording hebben. De veranderingen in de microbiota zijn omkeerbaar, maar de hogere pijngevoeligheid blijft, wat erop wijst dat een verstoord evenwicht in de microbiota langetermijneffecten kan hebben.

Naast factoren zoals de bevallingswijze, het type voeding van de zuigeling, genetische factoren en het al te snel voorschrijven van antibiotica zou ook stress bij de moeder kunnen inwerken op deze koppeling bij het kind.

Er wordt vermoed dat aandoeningen zoals het prikkelbaredarmsyndroom toe te schrijven zijn aan een aantasting van de koppeling tussen darmen en hersenen. Ook op dit vlak zijn probiotica veelbelovend, zoals werd aangetoond in een experiment waarbij Cryan het gedrag van gestreste muizen bestudeerde. Toediening van het probioticum Lactobacillus rhamnosus bleek hun stressrespons en angstige gedrag te temperen, en hun cognitieve vaardigheden te verbeteren. Volgens Cryan is er dus misschien wel een mooie toekomst weggelegd voor ‘psychobiotica’.

Indien u wenst contact op te nemen met een wetenschapper van het het Internationaal Yakult Symposium, kan u dit laten weten via [email protected] of via 02 210 02 73

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:

PeppeRmint
Benoît Carion
E-mail : [email protected]
T : 02 210 02 73